Россиин Баатар, Россиин Гүрэнэй дүүмын депутат, СССР-эй арадай артист Иосиф Давыдович Кобзон наһанһаа нүгшэбэ гэжэ мэдээсэлэй дуулдахада, Ага тосхондо “Баатарнуудай аллея” гэжэ нэрлэгдэһэн газарта ошобоб. Иосиф Кобзоной хүшөөгэй хажууда зула бадаржа байна. Хүнүүд, олонхинь наһатай хүгшэд баглаа сэсэгүүдые табяад, ородууд “Бурханай орондо түрөөрэй!”, буряадууд “Ум маани бадмэ хум” гэжэ хэлээд, пулаадайнгаа шэгшэгээр нёлбоһоо аршана. Агын тойрогой улад зон түрэлэйнгөө хүниие алдаһан мэтээр, Кобзон нагасынгаа хойтын буянда маанияа уншажа, шаналан гашуудажа байна. Хүгшэн залуугүй олон зонтой хөөрэлдэхэдэм, хүнүүд намда тиигэжэ хэлэнэ.
Улад зоной зүрхэнэй шэмшэртэр дууладаг дуунуудаараа, сэдьхэлэй дулаахан хандасаараа Росси гүрэнэй олон үндэһэ яһатанда дүтын хүн болоһон Иосиф Давыдович Кобзон буянтай хүн байгаа, тиимэ тула һайхан түрэлдэ түрэхэнь дамжаггүй.
Алдар суута дуушан Иосиф Давыдович Кобзон Агын буряадуудта, тойрогой хүн зондо маша ехэ туһаламжа үзүүлдэг, хэмжэшэгүй оролдолго гаргадаг, сэдьхэлэйнгээ дулаахан ульһые зорюулдаг байгаа. Хэдэн жэлэй саада тээ Москваһаа теледамжуулгада иигэжэ хэлэхыень дуулаа бэлэйб: “Хүндөөр үбэдөөд эмнэлгын газарта мэдэрэлгүй хэбтэхэдэмни, минии буряадууд эдэгэхымни тула бурханай ном дасанда уншуулжа байгаа юм. Би тэрэ маани мэгзэмээр мэдээ орожо, эдэгэжэ амиды мэндэ ябанаб”. Агаархин Иосиф Кобзониие Ойдоб Дамдинович Хайбзанов нагасамнай гээд нэрлэдэг. Тэрэ энэ нэрэдээ дуратай һэн, энээн тухай энеэжэ байжа нүхэртөө хөөрэхыень телевизортэ харуулаа һэн. Жэлдээ хэдэн дахин Агын тойрогто тэрэ ерэдэг һэн: Базар Ринчиногой нэрэмжэтэ бүхэ барилдаанда, Бадма Цыреновэй нэрэмжэтэ һур харбалгада, “Зунай нааданда” заабол ерэдэг байгаа. 2002 ондо «Алтаргана» наадамда Монгол Уласай Дэмбэрэлийн Жаргалсайхан, СССР-эй арадай артист Ким Базарсадаевтай гурбуулан дуу дуулажа, олон зоной сэдьхэл уяруулаа бэлэй. 2012 ондо «Алтарганада» «Хүрин хээр” дуу хүнхинэсэ дуулажа олоной баяр баясхаланда хүртэжэ ябахадань баясамаар байгаа бэлэй. Ерэхэ бүреэ Агын дасанда бад байса үргэл хэдэг, Ага тосхоной үнэн алдартанай сүмэдэ хандиб үргэжэл байдаг байгаа. Харгын барилгада Москваһаа мүнгэ һомололго бүтээжэ, Шэтэ хото, Дульдурга, Могойто хүрэтэр ямар гоё дардам харгы дарайтар барюулаа гээшэб!
Эгээн түрүүшынхиеэ Иосиф Давыдовичые “Алтаргана-2002” наадамай үедэ Москваһаа айлшан бууһан суута артистнуудтай концерт харуулжа байхадань хараа бэлэйб. Концертын үедэ зунай дулаахан шэбэнүүр бороо орожо байгаа. Бороогой орожошье байгаа һаань, стадион дээрэ һууха нэгэшье һуури үгы, арад зон аргагүй дуратайгаар концерт хаража байгаа бэлэй.
Агын округһоо Гүрэнэй дүүмэдэ депутат, СССР-эй арадай артист, профессор Иосиф Давыдович Кобзоной тайзан дээрэ гарахадань, улад зон нэрьемэ альга ташалгаар угтаа бэлэй.
-Хүндэтэ агынхид! Бороо ороно гэжэ бү голхорогты! Бороо орожол байг, хамаагүй, газарнай шиигтэй нойтон болоод, үбһэ ногоон, таряа талхан һайнаар ургаха бшуу. Тиихэдэнь манай округ баян ургаса хуряаха, ургасын байхада мал үдэхэ. Зай, биитнай дуугаа эхилһүү даа, ойр зуура бороошье тогтожо магад,-гээд Иосиф Давыдовичай дуугаа дуулажа эхилхэдэнь, бороошье тогтоһон шэнги, үүлэнэй саанаһаа наран гарахадал гээ һэн. И.Д.Кобзон үшөө нэмэжэ иигэжэ хэлээ һэн:
-Уужам тэнюун сэдьхэлтэй, түбшэн зантай, эрдэм һургуули, соёл болбосоролоо хүгжөөхын түлөө эрмэлзэдэг буряад арадые Гүрэнэй дүүмэдэ түлөөлжэ байһандаа омогорхоноб.
Тэрээнһээ хойшо хэдэн дахин “Зунай нааданда” ерэхэдэнь харадаг һэм. Тэрэ Агын, Үбэр-Байгалай сэдхүүлшэдтэй уулзадаг, асуудалнуудта харюусадаг һэн. Харюу үгэхэдөө “манай нютагта”, “манай Агада”, “минии буряадууд” гээд хэлэхэдэнь, улаан нюураараа урдаһаань хараад шагнаһан хадаа, үнэнхэ зүрхэнһөө иигэжэл хэлэдэг хүн байгаал даа гэжэ гэршэлхэ байнаб.
Мүнөө Иосиф Давыдовичай наһа бараад байхадань, Агын дасанда хойтын буянай хэрэг бүтээгдэжэ байна. Наһа барагшын һайхан түрэлдэ түрэхын түлөө зула бадараагдаад, носожо байна.
И.Д.Кобзон 1937 ондо Донецк хотодо түрэһэн. Закавказска сэрэгэй округто алба хэжэ байхадаа, дуугаа дуулажал ябаа. Армиин һүүлээр Бүхэсоюзна радиогой, олон жэлдэ Москонцертын гол дуушанаар ажаллаа. 1984 онһоо 1997 он болотор Россиин Гнесинтэнэй нэрэмжэтэ хүгжэмэй академидэ багшалаа. Тэрэ профессор, СССР-эй арадай артист, Гүрэнэй шангай лауреат, Хани Барисаанай орденто, Гүрэнэй Дүүмын депутат, Россиин Баатар нэрэ солотой юм. Москвагай Дубровкодохи театральна түбэй террористнуудта баригдаад байхада, өөр тухайгаа һанаата болонгүй, ами наһаяа хайрлангүй, террористнуудтай хэлсээ хэхэеэ 3 дахин ошоһон юм. Любовь Корнилова дүрбэн хүүгэдтэеэ, 1 англичанин тэрээнэй туһаламжаар сүлөөдэ табигдаа һэн. Энэ баатаршалгын түлөө тэрэ “Эрэлхэг зориг” гэжэ орденоор шагнагдаа бэлэй.
1997 онһоо хойшо И.Д.Кобзон депутат байһан саг соогоо буряад арад зондо нилээн ехэ туһа хүргөө юм. Агын үхибүүдтэ Москвагай дээдэ һургуулинуудта квотно һууринууд тусхайлан хубаарилагдадаг һэн. Москва хотын Зүүн-Хойто административна округой Отрадное шадар И.Д.Кобзоной туһаламжаар Буддадын шажантанай дасан бариха газар үгтөө. Буддын заншалта Сангхын Москвадахи түлөөлэлгын гэрые архитектурын хоморой хүшөө болоно гээд, Россиин Соёлой министерствын документээр Сангха гэрээ сүлөөлхэ туйладаа хүрөөд байхадань, И.Д.Кобзон эрид шууд ябуулга хэжэ, энэ гэрые Сангхын болгохо хэрэгтэ туһа хүргэһэн юм. Росси гүрэндэ Буддадын шажанай дэлгэрэлгэдэ хубитаяа оруулһанай түлөө Буддын заншалта Сангхын эрдэмтэдэй Соведэй шиидхэбэреэр Иосиф Давыдович Кобзондо Буддадын шажанай гүн ухаанай хүндэтэ доктор гэһэн нэрэ зэргэ олгогдоһон юм.
СССР-эй арадай артист, Гүрэнэй Думын депутат Иосиф Давыдович Кобзон 2017 оной августын 28-да Москва ниислэлһээ Улаан-Үдэ ниидэжэ ерээ бэлэй. Засагай газарта болоһон уулзалга дээрэ намар болохоео байһан Гүрэнэй Дүүмын депутадуудые һунгалта тухай, соёл гэгээрэл тухай, нүхэд байһан агууехэ дуушан Ким Базарсадаевай түрэһөөр 80 жэлэй ойдо зорюулагдаһан фестиваль бүтээхэ тухай хөөрэлдөө һэн.
-Депутат хүн хадаа арад зоной найдабариие мэхэлхэгүй, сэхэ сэбэр сэдьхэлтэй байха ёһотой. Тиимэл үнэн сэхэ хүнүүдые арад зон шэлэн һунгаха ёһотой. Депутат өөрынгөө хара амиин түлөө бэшэ, мүнгэ алтанай түлөө бэшэ, харин арад зондоо, гүрэн түрэдөө туһалхын түлөө үнэнхэ зүрхэнһөө оролдохо ёһотой. Списогээр депутадуудые һунгадаг гурим би һайшаадаггүйб, һунгагшад һайн мэдэхэ, найдамтай хүнөө шэлэн һунгаад, тэрээндээ эрилтэ табиха ёһотой,- гээд Иосиф Кобзон хөөрэлдөөн соогоо онсолон тэмдэглээ һэн.
Сэтгүүлшэдтэй уулзахадаа, Буряад Уласай түүхэ һайн мэдэхэ байгаад, сэтгүүлшэдтэ өөһэдтэнь “Буряад-Монголой АССР хэды ондо усадхагдааб, Россида буддын шажан мүргэлтэй можо хизаарнуудые нэрлэгтылши” гэжэ асуухадань, сэтгүүлшэд харюу үгэжэ шадаагүй. Тиигэбэшье суута дуушан өөрын һанамжаа хэлэхэдээ, “Буряад Уласда боложо байһан ажабайдал, олон үндэстэнэй эбтэй эетэй ажаһуудаг тухай, ондо-ондоо шажан мүргэлтэй улад зон үгэеэ ойлголсодог тухай мэдээсэлээ байһан соонь мэдээсэхэ хэрэгтэй” гээд сэтгүүлшэдтэ захяа һэн.
Николай Бестужевэй нэрэмжэтэ Ород драмын театрта СССР-эй арадай артист Иосиф Кобзон “Би дуратайб шамдаа, ажамидарал!” гэһэн концерт харуулаа һэн. Алдар суута айлшан концертэеэ нээхэдээ, “55 жэлэй саада тээ 1961 ондо Улаан-Үдэдэ тайзан дээрэ дуулаа һэнби. Тэрэ үедэ залуу ябаа һэм даа, тиихэдэ аяар 55 жэл үнгэрһэн хойно дахяад Улаан-Үдэдэ дуу дуулажа ябахаб гэжэ һанаандааш оруулаагүй һэмби” гээд уринаар энеэбхилэн хэлээ бэлэй. Сууда гараһан дуунуудаа дуулахадань, харагшад хүндэтэ айлшанаа халуун альга ташалгаар угтажа, сэдьхэлээ ханатараа һайхан дуунуудыень соносоо һэн.
Буряад Уласай “Буряад Үнэн” һониной хуудаһанууд дээрэ болодог “Буряадай түрүү хүнүүд-2016” гэһэн урилдаанда “Сагаан үбгэн” номинацида Дипломдо хүртэхэдэнь, шагналыень Федеральна суглаанай депутат Алдар Дамдинов абаад, Москвада Иосиф Давыдович Кобзондо барюулаа һэн.
Буряад арадтамнай нигүүлэсхы һайхан һанаатайгаар хандажа, урихан сэдьхэлээ дэлгээн урмашадаг байһан Кобзон нагаса гэжэ алдаршаһан энэ хүнэй үйлэдэһэн буян хэшэг үри һадаһандань үеын үедэ дэмбэрэлтэй байхал!
