УГАЙ УРААНУУД БА ТУГУУД


Многократный победитель конкурсов веб-проектов в поддержку и развитие бурятского языка, сохранение традиций и культуры бурят-монгол.

Угай бэшэг харахада, угаа һонин байдаг. Ургажа байһан модон шэнги ганса үндэһэнһөө һалбаран гараад, хэдэн олон аса һалаа боложо, олон тээшээ сасараа.

Уг удамаа, түрэл түхэмөө һуралсаха, асуулсаха заншал буряад арадта үни холын сагһаа байгаа юм. Буряад нютаг бүхэндэ урданһаа хойшо угай бэшэг бэшэгдэжэ, хадагалагдадаг байһан гээшэ.
Энэмнай манай түүхэ намтарай үнэн үндэһэн, нангин хэрэг гээшэ. Алидбта, алид бэлэйт,ямар угайбши, эсэгэшни хэн бэ, нагасашни хэн бэ гэхэ мэтээр асуулсаха заншалай удха ехэл гүнзэгы. Шуһаяа холисолдуулхагүй гэһэн сэсэн мэргэн заншал байгаа ха юм.

Мүнөө сагта буряад залуушуул хаанахи нютагай гээшэбиб, аба эжымни, үбгэ абамни, хүгшэн эжымни ямар яһанай, ямар отогой байгаа гээшэб гээд һонирходог, һурагшалдаг боложо байна. Монгол оронһоо олон зон асуунал даа. Теэд тэдэнэр ямар отогой байһанааш мэдэнэгүй, иргээнэй дайнай үедэ үбгэн абынгаа ямар нютагһаа зөөжэ ошоһыень мэдэхэгүй байхадань, һурагшалхань хэсүү байна шуу. Харин эндэ Орос гүрэндэ байһан угай бэшэгүүд соо нэрэнүүдэй хажууда Монгол зөөһэн гээд угай һарбаалжан таһалдашаһан байдаг. Монголдо түрэлтэйбди гэжэ хэлэхэнь аймшагтай байһан саг үнгэрөө. Мүнөө алишье гүрэндэ арадшалгын болоод байхада, хүн уг унгияа асуухаяа айхаяа болёод байна гээшэ. Энэмнай тон һайшаалтай саг ерээд байна. Уг гарбалаа мэдэхэ хүнүүд угайнгаа һарбаалжан "Мүнгэн тобшодо" эльгээгты, уг гарбал тухайгаа мэдээсэл бэшэгты. Далайда дуһал нэмэри болохо.

Дээгүүр hанаатай
Дэлбүүд зантай
Дуугай байдаггүй
Даржагануур үгэтэй
Дэндүү тургэдүү
Дээрэ зүрхэтэй
Дааган ураатай
Гал улаан тугтай
Галзууд уг.

 

Амба сарай мяханда
Уланхаржа үлэнхэржэ хурисаагүй
Арза хорзо архида
Обтожо шуhажа байгаагүй
Хандагай мэргэн ураатай
Хуа тугтай хуасай уг.

Хүхюн дорюун зантай
Хүнгэн шэнгэн ябадалтай
Хүхигэр олон аилтаи
Хүхын үндэгэ эдиhэн
Хара бүргэд ураатай
Хүхэ тугтай
Хүбдүүд уг.

Бүжэн туулайн
Бөөрэ олодог
Бүржэ шонын
Yрсэ отолдог
Буга мэргэн ураатай
Шара тугтай
Шарайд уг.

Сарай мяханда садажа үгөөгүй
Саазын архида hогтожо үзөөгүй
Нюдэн бүрүүлтөөгүй
Шэхэн дүлиирөөгүй
Зүгөө төөреэгүй
Буура мэргэн ураатай
Сагаан тугтай
Сагаангууд

Хара тогоондо хабатай
Харбаха номодо хаhагүй
Дэльбэн тогоондо дүйтэй
Дали номондо дүрэгүй
Шоо мэргэн ураатай
Халюун тугтай
Хальбан

 

Мохоо хутагаараа
Мунса зурадаг
Морин тэргээрээ
Мууе шэрэдэг
Бүхэриг хёморгошо
Эд зөөриншэ
Бүрхэй шубуун ураатай
Хара тугтай
Харгана

Бодын мяханда бүдүүржэ үзөөгүй
Боошхын архида бүхөөржэ үзөөгүй
Ула мүрөө харуулаагүй
Аяг зангаа танюулаагүй
Ухаан балайраагүй
Хөөрэлдөөн хуушараагүй
Шоо мэргэн ураатай
Боро тугтай бодонгууд

  1. 5
  2. 4
  3. 3
  4. 2
  5. 1

(1 голос, в среднем: 5 из 5)