Эрдэм бэлигэй үндэһэн Монгол бэшэг,
Эзэн Чингисэй баталһан Тэнгэриин хэшэг!
Улад Буряадай дээдын бахархал – омог,
Урда сагһаа дамжан ерэһэн Ехэ бэлэг!
Буряад Уласай Үндэһэтэнэй номой санда июниин 7-до
“Сэдьхэлэй Сүмбэр” гэһэн монгол хэлэнэй уран бэшэлгын
үзэсхэлэн нээгдэбэ. Олон улсын монгол хэлэнэй уран бэшэлгын холбооной нарин бэшэгэй дарга Содномой Цэнгэлбаяр зохёохы ажалайнгаа дээжэ дэлгээн харуулба.
Тэрэ недондо жэл Ц.Сампиловай нэрэмжэтэ музейдэ үнгэрһэн “Тэнгэриин бэшэг” монгол уран бэшэлгын үзэсхэлэндэ эдэбхитэй хабаадаа һэн.
Уран бүтээлшэн “Сэдьхэлэй Сүмбэр” гэжэ сомог хэблүүлһэн, тэрээн соогоо монгол уран бэшэлгын янза бүриин хэлбэринүүдые: монгол бэшэг, тодо үзэг, вагиндра үзэг, эбхэмэл бэшэг, тамга болон бусад уран бэшэлгэ харуулаа.
Содномой Цэнгэлбаяр Бүгэдэ Найрамдаха Хитад Уласай Баяннуур хотодо 1974 ондо түрэһэн юм. Урад монгол ястан, Ээзгийшэн обогтонһоо уг удамтай юм ха. Хитад Уласай Баруун хойто Үндэстэнэй ехэ һургуули 1998 ондо түгэсэжэ, тоһон будагай уран зурааша мэргэжэлтэй болоһон байна.
Цэнгэлбаяр Үбэр-Монголдоо монгол уран бэшэлгын олон үзэсхэлэн эмхидхэһэн, хабаадаһан гээшэ. Монгол Уласай юрэнхылэгшын эбигээл доро 2015 ондо Улаан-Баатарта тэрэнэй уран бүтээлэй “Мүнхэ тэнгэриин бичиг” үзэсхэлэн байгуулагдаа һэн. Ородой Холбоото Уласай Буряадта, Хальмагта, Франци Уласда уран бүтээлээ хужарлуулан харуулһан байна. Монгол хэлэнэй уран бэшэлгые дэлгэрүүлхэ, хүн зондо һонирхуулха хэрэгтэ, соёлой урлагта С.Цэнгэлбаяр томохон хубита нэмэриеэ оруулһан хүн гээшэ.
Монгол туургатанай 13 зуун жэлһээ шудалжа, абажа ябаһан хуушан монгол хэлэн, үшөө уйгаржан бэшэг гээд нэрлэгдэдэг, 20 зуун жэлдэ Хальмагта, Буряад Уласда, Монгол орондо орхигдоһон гэжэ мэдэнэбди. Харин Үбэр-Монголдо хэрэглэгдэһэн зандаа. Үбэр-Монголой сэсэн ухаатай ударидагша Улаанхүү “эхэ эсэгынгээ үеһөө үедэ абажа ябаһан монгол хэлэ, бэшэгээ алдажа болохогүй” гэжэ хэлээд, түрэл хэлэеэ аршалжа шадаһан юм.
Монгол хэлэнэй уран бэшэмэлэй үзэсхэлэн хужарлан хаража байхадаа, ямар гоё бэшэгтэй буряад-монголшууд гээшэбибди гэжэ бахархан баясамаар байна.
Монгол бэшэг шудалха, монгол хэлэнэй уран бэшэлгэдэ һураха дуратайшуул Буряадтамнай олошоржо байна. Иннокентий Сотников, Дулма Базарова багшанар монгол бэшэгтэ олохон зониие һургаа юм. Дээдэ-Онгостойн Зандан Жуу дуганда, Буряадай гүрэнэй Ехэ һургуулида, Эб найрамдалай байшанда монгол бэшэгэй курсануудта олохон зон һуража гараад, өөһэдөө дам саашаа багшалжа байһан хүнүүдые мэдэхэб.
Июниин 8-да Юбилейный-Сити байшанда, Зандан Жуу дуганда Цэнгэлбаяр багша монгол уран бэшэгтэ
һургалгын хэшээл үгэһэн байна.
Буряад ястан монгол үндэстэнэй нэгэл мүшэрхэн, тиимэ тула хуушан монгол хэлэеэ, бэшэгээ мэдэхэеэ тэгүүлдэг хүнүүд олон болог лэ гэжэ хүсэмөөр.
