Агууехэ уранзохёолшо, драматург, киносценарист Даширабдан Батожабайн түрэһөөр 95 жэлэй ойдо зорюулагдаһан “Минии уг гарбал”-"История моего рода" Интернет-конкурсдо.
Эрхим түүхэ номинаци.
Намжилова Сарюна, Улаан-Үдын 3-дахи лингвистическэ гимназиин 10-дахи классай һурагша.
Могойтын дуганай баруун хойнохоно Дабасамбуу ламбагайда зорюулагдаһан субарга бүтээгдэжэ, арамнайн боложо байтар, нэгэшье үүлэгүй тэнгэриһээ бороо дуһалаа һэн. Нютагаархинаа, түрэл гаралаа, эхэ нютагаа арюухан аршаанаар сүршэжэ, эрдэмтэ ламбагайн һүнэһэниинь һэб-һэбхэн һалхинай һэбшээгээр нютагаа бусаһандал һанагдаа һэн гээд хүн зон мүнөөшье хөөрэлдэдэг.
Агын тойрогой Могойто тосхоной хойморто нютагаймнай дуган наранда толоржо гоёхоноор харагдадаг юм. Холо ойрын нютагуудһаа ерэһэн мүргэлшэд Могойтын дуганда ерэжэ бурхан багшадаа мүргэдэг юм.
Дуганай баруун хойно минии нагаса Дабасамбуу ламбагайда зорюулагдаһан субарга байха. Бидэнэр аба эжытэеэ Ага нютагаа ошоходоо,заабол дуганаа гороолдогбди. Нагасынгаа субаргада мүргэдэгбди. Минии нагаса ламбагаи Сүүгэлэй дасанда маани хурадаг байгаа.Сагай хатууржа эхилхэдэ, 1926 ондо Сүүгэлэй дасанай ламанартай хазаар морёор хилэ гаража ошоһон юм. Дабасамбу ламхай США -гай Нью-Джерси хотодо хальмаг дасанай шэрээтэ байһан юм.
Сүүгэлэймнай дасан номоороо, эрдэмээрээ, сэдьхэлээрээ, буянаараа баян даа. Буддын шажанай гүн ухаанай эрдэм ном Сүүгэлэй дасанай шойрын һургуулида шудалжа, ухаан бодолоороо дэлхэйдэ алдар сууда гараһан эрдэмтэд олон байха, тэдээн соо манай Дабасамбуу нагаса тодорһон юм.
Дабасамбу ламбагай сагдаанарта баригдаад, 3 жэл Хитадай түрмэдэ хаагдахадаа, үдэр бүри бисалгал үйлэдэжэ,
маанияа уншажа байгаа һэн ха. Тэрэ хаагдахадаашье гажараагүй, түрмэһөө табигдахадаашье баярлаһан шарай харуулаагүй һэн. Гоман дасанда байрлаад, бурханай ном саашань һуражал байгаа, найман жэлдэ шулуун агы соо даяанда һууһан байна. Дабасамбуу ламбагай Һасада гүн ухаанай эрдэм шудалжа, шалгалта барижа, һаарамба гэһэн нэрэ солодо хүртөө һэн. Энэдхэгэй Дармасалада Далай ламын дэргэдэ Буддын шажанай һургуулинуудта ном табидаг байгаа. Далай лама Дабасамбуу һаарамбые багшамни гэжэ хандадаг байһан юм.
Далай ламын даабаряар хальмаг яһанай Вангъял-геше нүхэртэеэ США-гай Нью-Джерси хотодо 1960 ондо далайн саада тээ тон түрүүшын Буддын шажанай Лубсан Шидраблинг һургуули нээгээд, энэ дасандаа хурал хуража, Будда бурханай шажан дэлгэрүүлжэ эхилээ бэлэй. Удангүй олон шабинартай болоо, тэдэнэй дунда бүхы дэлхэй дээрэ алдар суутай хүнүүд, нэрлэбэл, Роберт Рупен, Джинджи Андреев, Роберт Турман ба Ума Турман болон бусад.Хари гүрэндэ байһан түрэлтэеэ айлтагүй харилсаха һайн саг ерээд байхада, 60-аад гаран ондо Жамбалдоржи хамба лама Дабасамбуу ламбагайһаа түрэл гаралдань захяа бэшэг асарба. Нагасаһаа мэдээсэл абажа тэдэнэр баярлаа һэн ааб даа. Нютагаа ерэжэ үзэгты, саг һайн болоод байна, бидэ Таниие үргэхэбди гэжэ урихадань, Дабасамбуу һаарамба ламбагай иигэжэ харюу үгөө һэн: “Би үдэр бүри таанадайнгаа түлөө манияа уншажа, сайгаа үргэжэ байдагби. Сэдьхэлдээ һанаад байхадатнай, би таанадай хажуудатнай байналби даа. Бүмбэрсэг дэлхэймнай бидэ бултанай нэгэл адли нютагнай гээшэ”.
Дабасамбуу нагаса Могойтын голой уһа уужа үндыһэн, Амидхааша нютаг тоонтотой байгаа. Түрэл гаралынь мүнөө Ушарбай нютагта ажаһуудаг юм.
Нагасымнай угай һарбаалжан иимэ байдаг:
Галзууд – Дэлдэгэр – Ажа – Тогоохон – Мушин – Бахай – Гуро(Түгэл заарин) – Бурхи – Сундар – Субанаг – Цырен(Шарлаан) – Долсон – Балма - Сарюуна…
1991 оной январьда Дабасамбуу ламбагайн тагаалал болоходо, Далай лама хойтын буян үйлэдөө һэн. Европо, Ази, Америкэһээ олон тоото шабинарынь, нүхэдынь ерэжэ шаналал гашуудалаа мэдүүлжэ байгаа.
Могойтын дуганай баруун хойнохоно Дабасамбуу ламбагайда зорюулагдаһан субарга бүтээгдэжэ, арамнайлагдаа һэн.
Дабасамбуу нагаса ламбагаймнай тэнгэриһээ бидэ олоноо хаража, халхалжа, абаржа байдаг гэжэ бидэ хододоо этигэдэгбди.
