"Минии уг гарбал" Интернет-конкурсдо
"Шэлдэг зохёон бэшэлгэ"
Дондоков Андрей,
Хэрэнэй дунда hургуулиин
7-хи «а» классай hурагша
Һоёд угсаатан: үндэр хада уулын зон.
Һоёд угсаатан үндэр хада уулатай, Элшэр нууртай хатуу байгаалитай газар түбхинэһэн зон юм.
Би, Дондоков Андрей, 7- дохи классай һурагша һоёд угсаатанай нэгэниинь бэ гэжэ ехэ омогорходогби. Зай, буряад заншалаар угайнгаа үе тоолобол иимэ байна:
Би Андрей, Толиин хүбүүнби
Толя – Данрайн
Данрай – Пурбын
Пурбэ – Ошорой (Баастай)
Ошор (Баастай) – Балданай (Шүрхэй)
Балдан (Шүрхэй) – Базарай.
Уг дамжуулһан Базар Элшэрэй һоёд. Элшэрэй һоёдууд ехэншэн сагаа ажалладаг һэн. Сагаа һоёдуудай эгээл шухала, ами голой амитан байгаа. Юундэб гэхэдэ, холо ойрын газар, агнуурида сагаагараа унаа хэдэг, мяха һүниинь эдеэнэйн дээжэ, арһа шүрмэһөөрнь гутал хубсаһаяа оёдог, һэеы гэрээ дулаасуулдаг байгаа.
Би Елизавета Лопсоновнатай «Хойтогол зоной угай утаһан» гэһэн номой автортай уулзажа, өөрынгөө уг изагуурые уудалаа һэм.Үшөөшье тиихэдэ теэби таабайһаань урда сагай ажабайдал тухай юумэ һуража, яһала олон мэдэсэтэй болооб.
Хойтоголдо 20-оод hоёд бүлээрхид ажаhуудаг hэн. Тэдэнэй дунда минии Пурвэ хүгшэн таабай байгаа.
Пурвэ хүгшэн таабайн эжынь Нурай hуурин эрхид угсаатанhаа гараhaн. Ошор (Баастай) хүгшэн таабай Ильчирэй hоёд болоно. Баастай таабай ехэл түүхэтэ хүн байhан. Бүхы нahaapaa хада уулаар, ой тайгаар мэргэн ангуушалжа ябаа hэн. Жэлдэ хоёр удаа 3-4 хоногооор гэртээ бужа ерэдэг hэн.
Баастай таабай ехэл зөөлэн зүрхэтэй, hайн hанаатай, арюун сэдьхэлтэй, ходол энеэжэ, хүн зондо хүндэтэй ябажа байhан хүн гээшэ. Олон буряадшье, ородшье ангуушадта туhалжа ябаhан.
Угсаатанайнгаа нютагаар Элшэр голоор ябажа, бэлшэжэ байһан сагаадые харахадаа минии досоо ехэ омогорхол түрэдэг.
Иимэ бэрхэ хүнүүдэй уг дамжуулһан минии аба Анатолий «Орден Мужества»- да хүртэһэндэ хэндэшье гайхал угы. Минии эжы Арюна үмсын хэрэг эрхилэгшэ, дүү басагамни 3-дахи классай hурагша. Һургуулидаа эрхим бэрхээр һурадаг. Би 7-дохи классай hурагша. Һургуулиин теле дамжуулгын оператор бэ. Минии Пурбэ таабай 1932 ондо түрөө һэн, харин 1950 ондо эсэгэнь Ошор (Баастай) Хойтогол нютагта гэрээрээ нүүжэ ерээ һэн. Пурбэ таабаймни адуушанаар, һүүлээрнь Туранай совхозой фермын даагшаар хүдэлөө. Харин Данрай таабай Туранай совхозой мэдээжэ тракторист. Бидэ булта Хойтогол нютаг тоонтотойбди.
Ами наһанаймни гол-
Алтан мундаргата Хойто-Гол.
Шуһа һудаһанаймни гол-
Шааяһан горходтой Хойто-Гол.
Түүхэ ехэтэй, алдар солотой,
Түбшэн түргэн Бурхан Баабаймни,
Туран, Хойто-Гол хангаймни, тэдхэн байдаг тоонтомни.
