Из прошлого рождается будущее…,


Многократный победитель конкурсов веб-проектов в поддержку и развитие бурятского языка, сохранение традиций и культуры бурят-монгол.

DSC00276На конкурс «Минии уг гарбал»-«История моего рода»
Номинация: «Лучшее генеалогическое древо»
Что же означает слово “род”? Я считаю, что это люди, связанные родственными узами и происходят от одного предка. А можно образовать слова от корня род. Родня, родичи, родина, рождать, родственник, родители, родовой, родимый, родоначальник, родословная... Наша родословная – это перечень поколений людей твоего рода. За всем этим стоит целая история – семьи, множество семей. Семья для меня – это дом, это папа и мама, бабушки и дедушки.
Это любовь и заботы, труды и радости, несчастья и печали, привычки и традиции.
Я хочу описать род моей бабушки, мамы моего папы.
Моя бабушка Матханова Светлана Доржеевна, ветеран педагогического труда, проработала учителем русского языка и литературы более сорока лет в школах Аларского района Иркутской области. Она отличник народного просвещения РФ.DSC01482

Папа бабушки Матханов Доржей Ильич из рода дуртэ яһанай зон. У Сагана родился сын Матхан, от которого и пошла фамилия рода.
От Матхана родились сыновья: Дугаран, Доржей и Буршунхан.
От Дугарана родился сын Ардан. От Ардана – Буда и Бадма, дочери Бартахан и Булган.
От Бадмы – сыновья Хамба (Василий), Николай и дочь Ольга.
Другую ветвь породил Буршунхан, третий сын Матхана. У него родился сын Алексей. От него сыновья – Ошир и Антон. От Антона – сыновья Степан, Буда, дочери Гармушка и Гажулай.
Но более интересен Доржей, один из троих сыновей Матхана. Он дал миру сыновей Хомона, Николая и Михаила.
От Хомона родились сыновья Бато, Гарма и Эрдэни.
От Эрдэни родился сын Доржей, папа моей бабы Светы.
Значит прадед Доржей носил имя сыновей Матхана Доржей. Малая родина Матхановых – улус Саган Нуга (Белая долина).

По рассказам бабы Светы, эта деревенька была окружена густыми зарослями черёмухи вдоль берега реки Белой, что в Иркутской области.
Волны реки самые тёплые и ласковые, жарки – цветики с яркими головками. Небо синее, облака кудрявые. Я это представила и захотелось посетить родину моих предков. Обязательно съезжу. Здесь жил когда-то род Матхановых в большом согласии, в дружбе, в уважении и почитании обычаев предков. Никогда не делились на двоюродных, на троюродных. Это был один род, одна родня.
Но подоDSC01477шли такие времена, что всем Матхановым пришлось покинуть родные места.
Мой прадед Матханов Доржей Ильич родился 5 декабря 1918 года. Учился в Аларской средней школе, где в 80-е годы учительствовала моя баба Света. Доржей Ильич работал в Тулунской 8-летней школе Иркутской области.
В сентября 1938 года был призван в ряды Советской Армии и демобилизовался в октябре 1945 года, служил в составе 187 отдельного батальона 79 дивизии. Ветеран Великой отечественной войны.
В 1945 году был слушателем Иркутской областной партийной школы. Работал в Аларском райкоме КПСС инструктором-пропагандистом, заведующим партийным кабинетом. Затем заведующим отделом культуры Аларского района, работал парторгом, председателем рабочкома. С 1979 года – пенсионер. Был селькором газеты, писал о людях труда. Его статьи читались с большим интересом.
Мой прадед по рассказам родственников, был белолицый, справедливый, с душой. Хурса ухаатай, сэгээн сэдьхэлтэй, гоёо шаряатай (Умный, сердечный, красивый ) хүн байгаа.
По характеру спокойный, никогда не повышал голоса. Любил свой род, родственников.
DSC01480Утха... Наследственность по русски. У представителей Матхановского рода качество положительные, верны жизненным установкам семьи, достигают цели, любят трудиться, у них мирный характер, дипломатичны.
Основатель рода Матхановых Сагаан был одним из потомков 3-го рода хонгодоров. Хороший организатор, крепкий здоровьем, сильный, заражал своей энергией, жаждой жизни, не давал засиживаться. Поэтому, я считаю, что род моей бабушки Светы крепкий, сильный, ведь каждому человека, который хочет постоять за свой род, нужно начинать с древа жизни. Родовое чувство всегда сильно у наших предков.
Сегодня многие не знают историю своей семьи, своего рода, своей земли, своего края. Поэтому на уроках мы знакомимся с родословной своей семьи.
Я горда, что во мне течет кровь основателя рода Матхановых. Я решила принять участие в конкурсе «История моего рода». Мне помогали мои родители и бабушка. В моей семье собран материал о наших предках со стороны мамы и папы. Из прошлого рождается будущее.
Алина Петрунова,
участник конкурса ученица 4-го класса
СОШ № 49 г.Улан-Удэ
На конкурс «Минии уг гарбал»-«История моего рода»
Номинация: «Лучшее генеалогическое древо».

«Минии уг гарбал»-«История моего рода» Интернет-конкурсдо.

“Шэлдэг угай бэшэг” номинаци.

Алина Петрунова, Улаан-Үдэ хотын 49-дэхи һургуулиин 4-дэхи классай һурагша.

На конкурс «Минии уг гарбал»-«История моего рода»

Номинация: «Лучшее генеалогическое древо».

“Уг гарбал” гэжэ юун гэһэн удхатайб? Иимэ асуудал хэзээ нэгэтэ хэнэйшье урда табигдадаг. Нэгэ мяха шуһанай, нэгэ яһа уһанай хүнүүд түрэл гарал зон нэгэ уг гарбалтай болоно гээшэ. Уг унги, удам түрэл, тоонто нютаг амин шухала нэгэл удхатай гэжэ һананаб. Үеһөө үедэ дамжан ерэһэн уг гарбаламнай һарбаалжан, угай бэшэг...  Бүлын гуламтаһаа эхитэй түүхэ, түүхэ түгдэрхэгүй, уг мартагдахагүй. Минии бүлэ – минии аба эжы, хүгшэн эжы ба үбгэн аба гээшэ.

Энэ хадаа жаргал зоболон, уйдхар баяр, ажал хэрэг, ёһо заншал, хайра сэдьхэл – бултые багтааһан хүнэй наһан.

Би абынгаа эжы, хүгшэн эжынгээ уг гарбал тухай хөөрэхэ хүсэлэнтэйб. Матханова Светлана Доржеевна хүгшэн эжымни багшын ажалай ветеран юм. Тэрэ Эрхүү можын Алайрай аймагай һургуулинуудта дүшэ гаран жэл үхибүүдтэ ород хэлэ ба ород уран зохёол  заагаа юм. Хүгшэн эжымни Россиин Федерациин эрдэм һуралсалай эрхим зэргэдэ

хүртэһэн байна.

Хүгшэн эжын абань Матханов Доржей Ильич дүртэ яһанай зон байгаа. Угаймнай Сагаан гэжэ хүн Матхаан гэжэ хүбүүтэй болоо, тэрэл хүнһөө манай уг гарбал эхитэй. Матхаан Дугаран, Доржей, Буршунхан гэжэ гурбан  хүбүүтэй       байһан. Дугаранда Ардан хүбүүн түрөө. Арданһаа Буда Бадма хоёр хүбүүд, Бартахан Булган хоёр басагад түрэһэн юм. Бадма Ольга басагатай, Николай, Хамба (Василий) хүбүүдүүдтэй байһан.

Ондоо мүшэрхэниие Матхаанай гурбадахи хүбүүн Буршунхан үргэлжэлүүлһэн. Тэрэнэй Алексей хүбүүнһээ Ошир, Антон хүбүүдүүд, Антонһоо – Степан, Буда, Гармушка ба Гажулай. Матхаанай Доржей гурбадахи хүбүүнэй хуби заяан һонин байна. Тэрэнэй хүбүүд Хомон, Николай ба Михаил гэгшэд байһан. Бато, Гарма ба Эрдэни Хомоной хүбүүдүүд. Эрдэни Доржей хүбүүтэй байгаа, Доржей гэгшэ минии хүгшэн эжын абань болоно. Доржей элинсэг абамни Матхаанай Доржейн нэрэ абажа ябаһан байгаа болоно. Матхановтанай уг гарбал Сагаан Нуга нютагһаа эхитэй юм.

Эрхүү можын газар дээрэ үлир мойһоор бүрхөөгдэһэн Белая голой эрьедэ тоонто нютагни  гээд Света төөдэймни хөөрэдэг.  Шара, улаан үнгын сэсэгүүдээр бүрхөөгдэһэн сэбэрхэн уһатай голой долгид миралзан байдаг байгаа.

Хүбэн сагаан үүлэд, хүхэ сэнхир тэнгэри, һайхан дайда.  Света төөдэйн нютагаа хөөрэхэдэнь, уг  гарбалай түрэлнүүдэй нютаг ошожо хараһайб  гэжэ һанааб. Хэзээ нэгэтэ заатагүй ошохоб. Матхановтанай уг гарбал элинсэгэйнгээ ёһо заншал хүндэлэн энэ нютагта ажаһуугаа.   Холын, дүтын гэжэ илагарангүй, түрэл гаралнай  эбтэй эетэй ажаһуудаг байгаа. Һүүлдэ ондоо тээшээ зөөхэ саг ерээ бэлэй.

Минии элинсэг абамни Матханов Доржей Ильич 1918 оной декабриин 5-да түрөө һэн. Алайрай дунда һургуулида һураа, һүүлдэ энэл һургуулида Света төөдэймни багшалһан юм. Доржей Ильич Эрхүүгэй можын Тулунай 8-жэлэй      һургуулида ажаллаа.

1938 оной сентябрь һарада Совет Армиин сэрэгтэ татагдаад, 1945 оной октябрьда сэрэгһээ табигдаа һэн. 79 дивизиин 187-дохи отдельнэ батальоной зэргэдэ алба хэбэ. Тэрэ Агууехэ Эсэгын дайнай ветеран.

1945 ондо Эрхүүгэй областной партийна һургуулида һуралсаа һэн. Һүүлээрнь Алайрай КПСС-эй райкомой инструктор-идхагшаар, партийна кабинедые даагшаар хүдэлһэн юм. Алайрай районой соелой таһаг даагшаар, паторгоор, рабочкомой түрүүлэгшээр ажаллаһан байна.

1979 ондо наһанай амаралтада гараа. Газетэдэ һонин-һонин мэдээсэл бэшэдэг, районой түрүүшүүл тухай хөөрэдэг байгаа. Тэрэнэй бэшэһэн статьянуудые олониитэ һонирхон уншадаг байгаа юм. Нютагаархиниинь элинсэг абыемни хурса ухаатай, сэгээн сэдьхэлтэй, гоёо шаряатай хүн байгаа гэлсэдэг. Урин зөөлэн зантай, аяг зангаар номгон даруу хүн байгаа. Түрэл гаралдаа дуратай, туһалдаг хүн байгаа.

Матхановтанай обогтон нютагтаа магтаалтай, үнэн сэхэ зантай,  зориһоноо абадаг, ажалша бэрхэ хүнүүд байһан.

Матхановтанай хонгоодор уг гарбалай эхи табигша Сагаан гэжэ хүн хүсэтэй, удамарша шадабаритай, хүнүүдые дахуулдаг зүрхэтэй хүн байһан.Уг гарбалай эхи үндэһэнһөө хүнэй ажабайдал дулдыдадаг. Бата бэхи угай        үндэһэтэй хүн хаанаш ядахагүй. Манай элинсэг хулинсагууд гол һайтай, хүсэ шадалтай улад байһан.

Уг гарбалаа мэдэхэ, түрэһэн нютагай түүхэ, бүлын түүхэ  мэдэхэ гээшэ тон һайшаалтай. Хэшээлдэ  угай бэшэгтэй танилсанабди.  Матхановтанай угай мяха шуһанайб гэжэ ом огорходогби.

“Минии уг гарбал” интернет-конкурсдо хабаадахадамни минии эжы абамни, Света төөдэймни туһалалсаа юм.  Манай бүлэдэ хоёр талын угай бэшэг хадагалагдажа байдаг. Үнгэрһэн сагай үргэлжэлэл - ерээдүй урдамнай.

  1. 5
  2. 4
  3. 3
  4. 2
  5. 1

(1 голос, в среднем: 5 из 5)
Метки записи:  
  1. Алина, ты умница! Я думаю, дед Доржей очень был бы горд, что у него такая правнучка растёт! Я очень скучаю по своему деду.

  2. Вау........very very good!!

  3. Я прочитала сочинение, которое мне понравилось! Чувствуется, что хорошо знаешь свою родословную! Род Матхановых очень хороший и узнаваемый! Алина, молодец!

  4. Очень интересное сочинение! Оказывается род Матхановых такой сильный! Умничка, Алина!

  5. Молодец, Алина! Что в школе ничего не рассказываешь?

  6. Приятно, когда подрастающее поколение интересуется своей родословной!

  7. Алиночка, ты молодец! Очень подробно и интересно написано!

  8. Спасибо большое.