"Наһажаал Хубитын домог" гэжэ гаршагтай
номой толлолго Үндэһэтэнэй номой сан соо декабриин 24-дэ болобо. Уран зохёолшон Андрей Антонович Мухраевай энэ зохёол уншахадаа, олон янза хэлбэреэр ойлгохоор, удхыень хайшан тээшэньшье абаашажа, уншагша өөрөө уран зохёолшон юун тухай хэлэхэеэ, һануулхаяа һанаа гээшэб гэһэн бодолдо абтана
Һууриниие тойроод боохолдойн бии болоходо, аюул ерэнэ, осол болоно, аймшаг хүнүүдэй зүрхэ сэдьхэл эзэлнэ. Үбгэ эсэгэтэеэ байдаг арбан табатайхан Хубитын гэртэ һууринай хүн зон сугларна. Айхадаа, хүнүүд түшэхэ тулгуури бэдэрдэг ха юм. Олохон бодол минии толгойдо ороно. Арад зоной урдаа хараха, аймшагтай боохолдойһоо хамгаалха хада хабсагай мэтэ баатарлиг эрэшүүл бидэнэй дунда мүнөө бии гээшэ гү? Хари Лубсан шэнги айһан һүрдэһэндөө, уураг тархиингаа уймар болошотор архяа залгидагууд тойроод дүүрэн гү? Энэ зохёол уншаһан хүн бүхэн зохёолшын далдалан хэлэһэн гүнзэгы удхыень сэдьхэлдээ шэнгээбэл, өөрынгөөл һанагшаар бодомжолхо. Гүнзэгыгөөр бодомжолхо гү, али гүйхэнөөр гү? Эндэхэнэ Акутагава һанагдашана. «Шэрэнги соо» гэһэн рассказынь. Хэдышье дахин уншабал,уншаха бүреэ ондо ондоо бодомжо досоошни түрөөд лэ байха.
Андрей Мухраевай «Наһажаал Хубитын домог» («Сказка старого Хубитэ») ород, буряад хэлэн дээрэ хэблэгдээ. Буряадай арадай уран зураашан Бальжинима Доржиев номые уран гоёор шэмэглээ. Бэлигтэй ирагуу найрагша Даша-Рабдан Дамбаев зохёолые буряад хэлэндэ оршуулаа. Энэ һонин номые Үндэһэтэнэй номой санда худалдан абаад уншагты. Сэдьхэлэй тэжээл - өөртөө олзо олохол байхат.
Шэнэ номтой танилсалгын үедэ Наталья Стефани, Үндэстэнэй номой сангай мэргэжэлтэн, Светлана Имихелова, БГУ-эй профессор, хэлэ бэшэгэй эрдэмэй доктор, Анастасия Иванова, аспирант, уран зохёолшод Баир Дугаров, Константин Соболев, Сергей Тумуров, Булат Аюшиев болон бусад магтаалай, амаршалгын үгэнүүдые хэлэбэ. «Буряад соёл» эблэлэй түрүүлэгшэ, олониитын ажалябуулагша Булат Шагжин һанамжаяа хубаалдаба.
Номой автор тухай хэлэхэдэ, Андрей Мухраев – поэт, прозаик, драматург, сэтгүүлшэн. Горькиин нэрэмжэтэ Литературна институдта һуралсаһан. Россиин уран зохёолшодой холбооной гэшүүн. Хэдэн номой автор. Исай Калашниковай нэрэмжэтэ Уран зохёолой шангай лауреат.
«Сказка старого Хубитэ» гэжэ рассказынь 2011 ондо «Октябрь» (Москва) журналда толилогдоһон. Энэмнай хоморой шухаг ушар гээшэ.
Өөрынгөө зүгһөө би хэлэхэ байнаб: Боохолдой тухай хүнүүд шэбэнэлдэжэ шахуу хөөрэлдэдэг. Энээн тухай бэшэһэн хүн хомор, үгы шахуу. Матвей Осодоевһоо бэшэ хүн боохолдой тухай зохёол бэшэһэн юм гү? Андрей Мухраев хии юумэндэ дайруулхагүй, бэеэ хамгаалха бурханай үршөөлтэй ябаа юм гээбы даа. Андрей Антонович үнэхөөрөө зүрхэтэй, бэлиг талаантай, баатар зүрхэтэй хүн байна даа. Наһан эртэ, наран дээрэ – уран зохёолшын шэнэ зохёолнуудыень хүлеэхэбди.
Хатуу сагта баатар хүнүүд түрэдэг. Арад түмэндээ туһалха баатарнуудай түрэхэдэ, айха аймшаг үгы болохо, этигэл найдал, һайхан сагаан сэдьхэл илан мандадаг!
