Цырендулма Дондогойн “Эхэ тухай домогһоо”

Намжилма Бальжинимаева
Многократный победитель конкурсов веб-проектов в поддержку и развитие бурятского языка, сохранение традиций и культуры бурят-монгол.

"Шулуудай тарни" гэжэ 1989 ондо хэблэгдэһэн ном соо энэ шүлэгэй мүрнүүд мүнөөдэрэй байдалые ялас гэрэлтүүлэн,  яһан дээрэ яс гэжэ  харуулаадхина бэшэ гү?  Ирагуу найрагша яагаашье хадаа ажабайдалай амин шухала асуудалые зүгнэжэ мэдэжэ, зүн  соогоо энээн тухай хэлэжэл байгаа болоно, тэрэ үедэ энэ шүлэг уншаһан байнаб, тиигэбэшье минии ухаанда ороогүйл дээ, сэхыень хэлэнэб.  Поэт зон ондоо зон, поэт хүнэй зүрхэн ондоо сохидолтой, засаг түрын урдаһаа хэлэхэ үгэтэй, айхаяа мэдэхэгүй, арад түмэнэйнгөө түлөө харюусалгатайб гэжэ мэдэрдэг Цырендулма Цыреновна Дондогой нээрээл нэрэ түрэтэй поэт хүн, томо хүн байгаал даа. Мүнөө алтан дэлхэйһээ халижа ябашоод байхадань, хэлэһэн үгэнь, бэшэһэн шүлэгынь захяа мэтээр һанагдана. Дахяад, дахяад соносоел дээ, шүлэгэйнь мүрнүүдые.

Элдин дэлхэйдэ юунһээшье һайхан

Эрдэни баялиг үгөөш намдаа --

Эжы, тэрэшни намтайл байха,

Эдлэжэл ябанам энэ наһандаа.

Алтаншье бэшэ даа, мүнгэншье бэшэ даа --

Арад зоноймни эхэ хэлэн лэ:

Наранда һүртэйгөөр толорхо элшэтэн,

Намилһан торгодол, намирма хилэндэл!

"Угаймни баялиг!" - гэжэ хэлэнэмби,

Угаа уһандаа хаяагүйб, тулайрхан,

Түрэһэн эхэеэ гэрһээнь бэеэрээ

Түлхижэ гаргаһан муу үришүү,

Тэрэнээ шудалхаа арсан , зүриһэншүү,

Үндэгэн нарай үхибүүдээ хүтэлэн,

Үзүүлхэ ном, һургуулида ерээд,

"Үлүү хэшээл - буряад хэлэн,

Үхибүүн эсэхэ угаа ехээр.

Ородто оруулхамнай"-гэдэг байһанаа

Огсом түрэлхид тон һайнаар

Һанана ха гү, али үгы гү?

Һанахал хэрэгтэй, ухаагаа үгылэн!

Оёоргүй далайһаа субад удхаһандал,

Олдонол арадһаам шэмэтэ үгэнүүд.

Мүнгэшэ-алташа нарин дархандал,

Мүлеэд,  һөөргэнь арадтаа үгэнэм.

Эхэдээ магтаал дуулажа наһандаа,

Эхэ хэлэеэ магтажа барахагүйб.

Эхымни үгэһэн эрдэни һэн даа,

Элдин газартаа шэнгэтэрээ урбахагүйб!

Мүлеэд, һөөргэнь