Ургажа ябаа улаан бургааһан үхибүүднай, залуушуулнай түрэл арадайнгаа ёһо заншал, домог түүхэ, дуу шүлэг мэдэхэеэ һанана, намда ходол хандажа бэшэнэ, асууна, сонирхоно. Тиимэһээ ёһо гуримаа, зан заншалаа дүтөөр мэдэхэ болог лэ даа гэжэ бодоод, Шанграбай Сэрэгма нагаса эжынгээ, Нанзадай Бальжинима абынгаа, Сэдэндоржын Сэбжэд эжынгэ заадаг байһан һургаалнуудые хадуужа абаһанаа, мэдэхэеэ, дуулаһанаа фейсбугэй бүгэдэ олон нүхэдүүдтээ зорюулжа эндэ табинаб. Гэрэй эзэн хүн орожо ябаһан айлшандаа үүдээ баруун гараараа нээжэ, зүүн гарайнгаа тохоногые нугалжа, орожо хайрлагты гэжэ уридаг. Эрэ хүн бүһэдөө зүүһэн хутагаа буулгаад, айлда ородог. Айлшан хүн айлда орохоһоо хэды алхам урид хоолойгоо заһажа, дохёо тэмдэг үгэжэ, үүдэ тоншонгүй ородог. Айлда ороходоо, баруун хүлөөрөө богоһыень алхажа ородог. Зүүн хүлөөрөө алхажа оробол, муу зүнтэй гэдэг байгаа. Айлда ороходоо, хубсаһанайнгаа тобшонуудые тобшолоод ородог юм. Хонохогүй байбао ороһон хойноо малгайгаа тайлажа хараһан газарта табихагүй. Айлшан хүн айлай богоһые алхажа ороһон хойноо мэндэеэ хэлэдэг, газаа мэндэеэ хэлэдэг ёһогүй. Айлшанай ерэхэдэ, урдаһаань үнэһэ, хог шорой хамажа, абажа гарахагүй, угаадаһа сасахагүй. Ерэһэн хүн заажа үгэһэн лэ һууридань һууха, эндэ тэндэ убайгүй ошожо һуужа болохогүй. Айлда ороод, эрэ хүн баруун гар талада, эхэнэр хүн зүүн гар талада һууха. Һуухадаа үүдэн талынгаа хүлые нугалжа һууха. Энэнь тэрэ айлда олзо омог ехэтэй байхые, алибаа муу үйлые холодхохые хүсэнэ. Ороод бурхандань мүргэхэ, ябаха дээрээ баһал мүргэдэг. Һайн бэри айлда ерээд, галдань гурба мүргэдэг.Ехэ бурханда, лама багшада гурба дахин һэхэржэ, үбдэг дээрээ һуугаад мүргэдэг. Айлшанай ерэхэдэ, хүгэдөөрөө сай барюулдаг, хүүгэдэй үгы һаа, гэрэй эзэн эхэнэр өөрөө сай баридаг. Айлшанда сай, архи, айраг гэхэ мэтые аягалхадаа, аягын досоо талые нара зүб эрьежэ байхаар бодожо аягалдаг. Сайгаа аягалхадаа, дан дүүрэн бэшээр, дан дунда бэшээр аягалхада һайн. Ерэһэн хүн аягатай сайе хоер гараараа хүндэлэн абаад, зүүн гарайнгаа альган дээрэ оёороорнь табяад, баруун гараараа хамһан барижа хүндэлэл үзүүлдэг юм. Гэрэй эзэн айлшандаа табагһаа баригты гэжэ хэлэхэ, хүндэлхэ ёһотой. Сайһаа зүүн гарайнгаа нэрэгүй хургаараа үргөөд, ама хүрэдэг. Үргэхэдөө галда, нютагтань, заяашадань зорюулна. Аха хүн табагһаа урид һалгай гарайнгаа альгые дээшэнь харуулан, дунда хурган эрхии хоёроороо табагтань хүрэжэ, ама хүрэдэг. Эдеэнһээ эдижэ байхадаа, амаараа дүүрэн хээд, багтаажа ядажа байжа эдихэгүй. Бүхэлёор мяха табибал, мүсын мяхые газар гэшхэдэг талаарынь, һээр, үбсүү хэшэглэхэдээ, хүнэй нюур руу, толгой хараһан талаарынь табиха. Мүн лэ эдиһэн хүн тэрэл талаһаань эдихэ гуримтай. Юумэ отолходоо, хутагынгаа эриие хүн руу харуулаад отолхогүй. Мяха хүндэлэн отолжо хэршэхэгүй. Айлшан ерэхэдээ, айлда үгэхэ бэлэгтй байбал, ерэмсээрээ үгэдэггүй, ябахадаа үгэдэг заншалтай. Харин золгожо ерэһэн һаа, золгон тэрэнээ барихада болохо. Айлшанда бэлэгээ барихадаа, эзэн хүн эрэ хүндэ, эхэнэр хүн эхэнэртэ баридаг юм. Хүүгэд зоной хөөрэлдөөндэ оролсохо ёһогүй. Хүүгэд бүдүүн зоной урдуур гарахагүй. Хүниие хүндэлһэн хүн ямаршье хүнэй урдуур гарадаггүй. Халуун сай, эдеэнэй боложо байхада орожо ерэһэн хүниие ехэ азатай һайн хүн гэжэ толодог. Тогоо, сагаа нэрэжэ байхада орожо ерэһэн хүниие сагаан мүртэй, урагшатай хүн гэжэ тоолодог. Хүлөө хүл дээрээ хээд һуудаггүй. Энэ хадаа үгырнэб гэхэ шэнжэтэй. Галдаа өөхэ, шара тоһо, мяха гэхэ мэтые үргэжэ болохо. Харин һү үргэхэгүй. Галай эзэнэй нюдэн һохор болохо гэдэг байгаа. Харин һүеэ газаа үргэдэг ёһотой. Сайн гүсэ үүдэн руу хоолойгоорнь харуулаад орхихогүй. Гал дээрэ сай, эдеэ хоол хэхэдээ, тогоогоо баруун хойшонь үлэ мэдэг хазайлган табидаг. Архи уудаггүй хүнэй нэрэгүй хургаараа сэржэм гурба үргөөд, үгэ хэлээд, аягаа бусаан үгэхэдэнь болохо. Архи үргэхэдөө: “Хүхэ мүнхэ тэнгэри амгалан байг, хүрьһэтэ алтан дэлхэй амгалан байг, хүн зон амгалан байг” гэжэ үргэхэ. Гэрэй эзэн эхэнэр хоол сайнгаа дээжые айлшанда табихынгаа урда гэрэй эзэндээ үгэдэг. Гэрэй эзэнэй үгы байбал,дээжыень аяга соо үлээдэг. Бурхандаа дээжэ үргэдэг ааб даа. Сайнгаа дээджые уула хангайдаа, бурхан шүтөөндөө үргэдэг. Ехэнхинь эхэнэр хүн үргэдэг. Һүн дээрэ уһа хэдэггүй, уһан дээрэ һү хэжэ болохо. Аягын оёорто сай, дээрэнь уһа, тон һүүлдэ һүеэ хэдэг ёһотой. Хүн үбдэгөө нугалан һуухадаа, гуталайнгаа ула шүтөөн руу харуулхагүй. 18 наһа хүрөөгүй хүн айлда дээшээ гаража һуудаггүй анхан байгаа.
